M-NAV dhe Albcontrol morën pjesë në një takim dypalësh i cili u mbajt më 07 dhjetor 2021 në zyrret e M-NAV në Bosfor, Mralino. Anëtarët e Këshillit Drejtues të M-NAV shprehën mirëseardhjen dhe mbështetjen e tyre për delegacionin e Albcontrol dhe dhanë drejtime strategjike përsa i përket nivelit të pritshëm dhe fushave të bashkëpunimit mes të dy ANSP-ve. Më pas takimi vazhdoi me grupin e punës të udhëhequr nga Drejtorët e Departamentit për komunikim, navigacion dhe vëzhgim dhe Shefat e radarëve nga të dyja palët e pranishme.

Në takim u diskutuan fushat në të cilat pritet përmirësim, ngritja e cilësisë së shërbimeve dhe shkëmbimi i të dhënave ndërmjet dy ANSP-ve. Gjithashtu u diskutua statusi i infrastrukturës së përdorur aktualisht, zgjidhjet e mundshme teknike me qëllim përmirësimin e cilësisë së lidhjes së nevojshme të komunikimit, formatet e mundshme të të dhënave të radarit që do të shkëmbeheshin, si dhe mundësia e integrimit të të dhënave të shkëmbyera OLDI në zgjidhjen e re të komunikimit.

Gjithashtu u ra dakord që të përgatitet një draft Memorandum për Bashkëpunim për shkëmbimin e të dhënave ndërmjet Radarit të Ohrit dhe Porto Romanos.

Më datë 4 Nëntor 2021 u zhvillua një takim dypalësh me kolegët e SMATSA për shkëmbimin e përvojave në fushën e teknologjive për punën operacionale, investimet dhe modernizimin e sistemeve tona.

Në lidhje me Covid ndikimin, u diskutua gjendja aktuale e trafikut tonë ajror ne këtë vit të 2021 dhe situata financiare, planet dhe pritshmëritë tona për sezonin e ardhshëm të 2022-tës, inkuadrimi dhe implementimi i SECSI FRA inicijativës dhe ndryshimet në LoA (memorandum bashkëpunimi).

Kontrollorët e trafikut ajror të udhëhequr nga Presidenti i Këshillit Drejtues të SHA “M-NAV”, me ftesë të SECSI FRA Group dhe Albcontrol morën pjesë në takimin rajonal në Tiranë nga data 18-20 tetor. Tema e takimit ishte iniciativa për një qiell të përbashkët juglindor, hapësirë ajrore e planifikimit të lirë të fluturimit (SECSI FRA). Në takimin rajonal morën pjesë përfaqësues të ofruesve të shërbimeve të navigiacionit ajror nga Sllovenia, Kroacia, Bosnja dhe Hercegovina dhe Shqipëria.

Ky takim rajonal ishte i një rëndësie të veçantë për M-NAV sepse zyrtarizoi anëtarësimin e Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë në këtë iniciativë. Ajo që i dha vlerë shtesë këtij takimi ishte një mundësi e mirë për të diskutuar çështje operative lidhur me këtë iniciativë, e cila do të ofrojë opsione për rrugën më të shkurtër për përdoruesit e hapësirës ajrore, do të sjellë përfitime të konsiderueshme përgjatë boshtit juglindor (Aksi Juglindor) , të cilat përfitime u diskutuan në këtë takim. Poashtu u bisedua edhe për momentin e diskutueshëm në funksionimin e sistemit tonë, i cili nuk përpunon FPL, pra janë tre pika për qarkullimin dalës drejt Tiranës.

Në këtë mbledhje u zhvillua edhe takim edhe me Drejtorin e Përgjithshëm të Albcontrol- Hantin Bonati me të cilin u diskutua për zgjidhjen përfundimtare formale për delegimin e një pjese të hapësirës ajrore mbi Liqenin e Ohrit për nevojat e M-NAV gjatë ofrimit të shërbimeve të navigacionit ajror nga ana e ATC (Kontroli i Trafikut Ajror) Ohër si dhe vendosjen e një lidhje direkte telekomunikuese ndërmjet ATC Ohër dhe Albcontrol.

M-NAV vazhdon të mbajë takime rajonale në të gjithë rajonin me qëllim të zbatimit efektiv të kësaj inicijative.

Sektori i Aviacionit është një nga më të prekurit me paraqitjen e virusit SARS-CoV 2. Që nga fillimi i krizës të gjithë palët e prekura punojnë shumë me vështirsi për normalizimin e rrjedhës së trafikut dhe kthimin e numrit të fluturimeve dhe pasagjerëve në nivelin para krizës gjegjësisht në nivelin e vitit 2019 e cila në këto kushte meret si vit referues.

Është e qartë se procesi i imunizimit të popullatës dhe shfuqizimi i masave për udhëtime të vendosura nga shtetet janë zbutur me shum sukses nga pasojat e krizës së COVID-19 e cila vitin e kaluar e goditi fortë sektorin e aviacionit i cili pësoi dëme finansiare në përmasa të mëdha.

Eurocontrol gjatë gjithë kësaj periudhe mundohet të ndihmon me resurset e veta duke përfshirë edhe përpilimin e skenarëve afat-shkurtër dhe parashikimet afatgjate për nivelet e pritshme të trafikut me qëllim që tu ndihmojë ofuesve të shërbimeve për të optimizuar punën e tyre dhe për të kontribuar në përputhje me rrethanat për normalizimin e trafikut. Në parashikimin për muajin Tetor të vitit 2021 me të cilën përfshihet periudha nga viti 2021 deri më vitin 2027 ka përpiluar tre skenarë të mundshëm: “High” e cila është optimiste dhe e njëjta do të realizohet me vakcinimin e tutjeshëm masovik në Europë, por edhe global, qasje e koordinuar ndër-rajonale, restrikcione të relaksuara për udhëtime me cka rrjedha ndër-rajonale e trafikut ajror do të rrifillon nga mesi i vitit 2022. Skenari “Baseline” është i ngjashëm por ka të bëjë me rrjedhën e trafikut ajror jashtë Europës e cila kthehet në normalitet shumë ngadalë ashtu që pritet vetëm biznes fluturimet që ishin gjatë vitit 2019 të kthehen në vitin 2023. Sipas skenarit më pesimist “Low” pritet vëllimi e trafikut ajror të vitit 2019 të kthehet kah fundi i vitit 2017.

Ajo me të cilën M-NAV veqanërisht krenohet është fakti që gjatë muajit Gusht të vitit 2021 pothuajse arriti High skenarin dhe regjistroi ulje të trafikut ajror nga -7.8% krahasuar me muajin e njëjtë të vitit 2019, më pas pati një rënie te vogël të trafikut ajror edhe gjatë muajit Shtator me -11.9% krahasuar me muajin e njëjtë të vitit 2019, më pas në muajin Tetor M-NAV përfundimisht pas më shumë se një vit e gjysëm regjistroi edhe rritje e trafikut ajror me 1,3% në krahasim me muajin Tetor të vitit 2019. Me këtë Republika e Maqedonis së Veriut për muajin Tetor të vitit 2021 është vendi me vëllim më të madh të rritjes së numrit të mbikalimeve krahasuar me vitin 2019 në nivel të shteteve anëtare te ECAC.

M-NAV shpreson që ky trend i rritjes i trafikut ajror do të vazhdojë edhe më tutje, dhe mbetetemi maksimalisht të përkushtuar në dhënien sherbimeve të sigurta klientëve tanë.

burimi: Eurocontrol

Platforma Evropiane e Aviacionit kërkon që M-NAV të bashkohet me South East Common Sky Initiative Free Route Airspace (SESCI FRA) – Iniciativa për qiell të përbashkët jugë-lindorë , hapësirë ajrore për planifikim të lirë të fluturimit duke përdorur rrugën më të shkurtër në rajonin tonë në mënyrë që të mbrojë mjedisin dhe t’u ofrojë përdoruesve të hapësirës ajrore përfitime të konsiderueshme përgjatë Aksit Jug-Lindor, duke ofruar opsione për ruta më të shkurtra.

Koncepti i FRA daton që nga viti 2008 në Evropë dhe afërsisht 50 njësi te mbikalimeve(ACC) kanë zbatuar pjesërisht ose plotësisht planifikimin të lirë të fluturimit (FRA). Kjo tejkalon objektivin fillestar të 35 njësive të mbikalimeve (ACC) të përcaktuara nga Network Manager Performace Plan.

Pjesa më e madhe e hapësirës ajrore evropiane pritet të ketë implementuar FRA deri në 2021/2022. Ky përparim është rezultat i bashkëpunimit shumë të ngushtë ndërmjet Network Manager të Eurocontrol-it, ANSP (ofruesit e shërbimeve të navigacionit ajror), partnerëve ushtarakë dhe përdoruesve të hapësirës ajrore. Evropa është rajoni i parë në botë që ka zbatuar një koncept të plotë FRA, megjithëse iniciativat për efikasitetin e fluturimeve ekzistojnë në forma të ndryshme edhe në pjesë të tjera të botës, si ato në Amerikën e Veriut dhe Australi.

Kjo iniciativë ka një ndikim pozitiv në ruajtjen e mjedisit për shkak të emetimeve më të ulëta të CO2 dhe konsumit më të vogël të karburantit ndërkohë përdoruesit e hapësirës ajrore dhe pasagjerët do të përfitojnë nga kohëra më të shkurtëra fluturimi.
Maqedonia e Veriut (M-NAV) dhe Shqipëria (Albcontrol) përpiqen çdo ditë për të realizuar këtë projekt madhor duke e bërë operativ më 02 Dhjetor 2021.

Harta e mëposhtme ndryshon në këtë datë. Ambienti është pasuri e e gjithë njerëzimit.

Kontribuojmë në këtë drejtim së bashku, për të mirën e brezave të rrinj që do të trashëgojnë atë që ne do ua dorezojmë.

Më 18.05.2021, Kryetari i Këshillit Drejtues të M-NAV dhe Drejtori Ekzekutiv i Sektorit të Navigacionit Ajror- Z. Fahrudin Hamidi dhe Drejtori Ekzekutiv i Çështjeve Financiare , Ligjore, Zhvillimit dhe Investimeve – Z. Migjen Salmani, në selinë e ASHNA në Prishtinë, Kosovë realizuan një takim me anëtarët e menaxhmentit të ASHNA, të udhëhequr nga Z. Bahri Nuredini, Drejtor Gjeneral.

Në takim, këta ofrues fqinjë të shërbimeve të navigacionit ajror diskutuan mbi gjendjen aktuale të trafikut ajror dhe krizën e shkaktuar nga rënia e madhe e trafikut ajror si rezultat i pandemisë Covid-19, si dhe masat dhe aktivitetet e marra për ta tejkaluar atë për të mundësuar trafik të qetë dhe të rregullt ajror, diskutuan gjithashtu mbi pikëpamjet e ardhshme strategjike të të dy ofruesve në drejtim të ofrimit të shërbimeve të sigurta të navigacionit ajror në mënyrë që të maksimizohet përdorimi i burimeve ekzistuese të përbashkëta (burimet njerëzore, teknike dhe procedurale), ndërkohë që të zvogëlohen kostot.